Hoe zien jouw aantekeningen eruit van een vergadering, college of boek? En wat doe jij om je gedachten op een rijtje te zetten? ‘Op een rijtje’, de uitdrukking zegt het al. Meestal maak je je aantekeningen in de vorm van een lijstje met hoofd- en subitems onder elkaar. Daarachter schrijf je soms wat extra uitleg of een bepaald voorbeeld. Dit heb je zo geleerd. Op deze manier ziet het er overzichtelijk en geordend uit, en het lijkt ook op hoe we lezen: van boven naar beneden.
De verticale manier van noteren komt echter niet overeen met de manier waarop je brein het gaat onthouden. Probeer maar eens waar te nemen hoe je denkt. Je gedachten ‘springen’ van het ene idee naar het andere. Er zijn wel verbanden, maar het voelt niet als een lineaire opsomming. Meer als een soort spinnenweb waarin vertakkingen zijn gemaakt vanuit het ene onderwerp naar gerelateerde onderwerpen.
Zou het dan ook niet veel logischer zijn om je aantekeningen niet in lijstjes te structureren, maar om ze in een soort spinnenweb op papier of op je scherm neer te zetten?
Dat is precies wat je doet in een mindmap.
Hoe maak je een mindmap?
- Zet het centrale onderwerp in het midden van een vel papier; het liefst als afbeelding of met een afbeelding erbij (om ook het niet-talige deel van je brein te activeren)
- Gebruik gekromde lijnen om in je mindmap gerelateerde onderwerpen aan het centrale onderwerp te verbinden. Net als de afbeelding in het midden zorgt dit voor meer creativiteit dan wanneer je alleen rechte lijnen zou gebruiken.
- Zet belangrijke gerelateerde onderwerpen dichter bij het centrale onderwerp dan minder belangrijke. Laat ze ook meer opvallen, door ze te onderstrepen, te omcirkelen of door er iets bij te tekenen waardoor het onderwerp wordt versterkt.
- Gebruik niet meer dan één à twee woorden per vertakking.
- Gebruik dikkere lijnen bij onderwerpen die dichter bij het hoofdonderwerp staan.
- Gebruik kleuren. Net als afbeeldingen en gekromde lijnen, activeren kleuren je creatieve denkproces.
Zowel logisch als creatief denken
Door bij het maken van aantekeningen ook het meer creatieve deel van je brein te gebruiken worden de verbindingen tussen de sleutelwoorden die je wilt onthouden sterker. Op deze manier leer je je rationaliteit en logica te combineren met creativiteit, flexibiliteit en intuïtie, wat ook helpt bij het oplossen van problemen.
Tools om mindmaps te maken
Papier & gekleurde pennen
In principe is dit de beste manier om een mindmap op papier te maken. Door zelf de woorden te schrijven, de afbeeldingen en de lijnen te tekenen, spreek je meer verschillende onderdelen van je brein aan. Dit zorgt ervoor dat je de informatie beter onthoudt. Om een mindmap op papier te maken leg je het papier overdwars (‘liggend’) en gebruik je pennen of stiften van diverse kleuren om de onderwerpen in je mindmap te zetten. Het kan wel lastig zijn om direct de juiste structuur te vinden op papier. Soms moet je twee of drie versies maken, voordat je je mindmap helemaal goed hebt ingedeeld.
MindMeister
In MindMeister kun je erg gemakkelijk nieuwe items aanmaken en items heen en weer schuiven. In de mindmaps kun je ook afbeeldingen toevoegen, bestanden, weblinks en je kunt er taken in zetten.
In een gratis account kun je maximaal drie mindmaps opslaan, maar je kunt ze ook exporteren en importeren, waardoor je met meer dan drie mindmaps kunt werken, zolang je er niet meer dan drie tegelijk in je account beschikbaar hoeft te hebben.
The Brain
The Brain is een dynamische mindmap, een mindmap in 3D. Je kunt elk onderwerp linken aan elk ander onderwerp, waardoor je er al je ideeën, artikelen en ander referentiemateriaal in zou kunnen bewaren. Vanuit een centrale gedachte (bijv. ‘ Mascha’s brain’), begin je met het opzetten van een mindmap, zoals je dat gewend bent.
In tegenstelling tot een normale mindmap, kan het middelpunt van de mindmap steeds wijzigen. Door op een item te klikken, wordt dát het middelpunt van de mindmap. Op die manier kun je steeds dieper inzoomen. In the Brain kun je ook items die onder hele verschillende onderwerpen in de mindmap ‘hangen’ , toch aan elkaar linken. Bekijk het onderstaande filmpje om een beter beeld te krijgen van hoe The Brain werkt.
Ik vind het minder overzichtelijk dan een mindmap, maar ik het is wel een hele mooie manier om je persoonlijke kennisdatabase op te zetten. Bedenk dat je op deze manier voor ieder project, idee, film, boek of voor ieder artikel dat je leest een mindmap kunt toevoegen in je eigen Brain…
Ook hier kun je beginnen met een gratis versie waarin al heel veel functionaliteit voorhanden is.
Andere tools voor digitale mindmaps
Naast de vorige twee zijn er nog vele andere digitale tools om mindmaps te maken. Dit zijn een paar voorbeelden die ofwel gratis versies hebben, ofwel redelijk betaalbaar zijn.
- XMind (hiermee kun je ook mindmaps exporteren naar Evernote, zowel het hele xmind-bestand als de mindmap in de vorm van een afbeelding en als tekst-outline)
- Ayoa (voorheen iMindMap van Tony Buzan, bedenker van de moderne mindmap)
- iThoughts (gratis voor iPhone en iPad)
- Freemind
Het voordeel van digitale tools is dat je de mindmaps die je ermee maakt gemakkelijker kunt bewaren en dat ze vaak ook online toegankelijk zijn. Ook kun je er gemakkelijker met kleuren en plaatjes werken (let wel op auteursrechten als je je mindmap ergens wilt publiceren!).
Hergebruiken bij het studeren
Zoals je misschien weet is herhaling belangrijk als je informatie wilt onthouden. Al binnen een uur (!) nadat je informatie tot je hebt genomen, ben je het meeste alweer vergeten, tenzij je het direct na de les nog even kort voor jezelf herhaalt, en dan nog eens na een dag, na een week, een maand en een half jaar. Een eenmaal gemaakte mindmap kan daarbij een heel handig hulpmiddel zijn.
Overzicht
Een mindmap kun je niet alleen gebruiken om aantekeningen te maken van een vergadering, college, lezing of boek, maar ook om overzicht te krijgen van je eigen ideeën over een bepaald onderwerp. Bijvoorbeeld als je een artikel of blog over iets wilt schrijven, of als je een projectplan wilt maken. Je kunt het voor jezelf maken, maar ook samen met een groep.
Even wennen
Het is misschien wel even wennen om voortaan je aantekeningen te maken in de vorm van een mindmap. Je bent zó gewend geraakt aan het puntsgewijs maken van notities dat het zeker oncomfortabel zal voelen in het begin. Probeer het eerst eens om een overzicht te maken van je eigen idee over een onderwerp, en maak dan eens aantekeningen van een boek, video of podcast in de vorm van een mindmap. Dat zorgt ervoor dat je beter wordt in het maken van mindmaps en dat je erop gaat vertrouwen dat je alles noteert. En probeer het dan gewoon eens uit tijdens een vergadering, college of lezing.
